Αποσπάσματα από το βιβλίο

Βασικό ζητούμενο στην τέχνη είναι η ανανέωση των μορφών. Η επανάληψη δημιουργεί αδιέξοδα. Φροντίζουμε να βρούμε καινούριους τρόπους αντιμετώπισης των διαφόρων θεμάτων για να κάνουμε δραστικό το αποτέλεσμα. Βλέπω τη λογοτεχνία σαν ένα σταθερό διάλογο ανάμεσα στο συγγραφέα και τον αναγνώστη, μόνο που ο αναγνώστης είναι μια πολύ θολή κατάσταση και κυρίως παθητική στη συνείδηση του συγγραφέα. Ο συγγραφέας βέβαια δεν κοινωνιολογεί ούτε αποφαίνεται για λογαριασμό κάποιου αόριστου πλήθους. Ο συγγραφέας παλεύει με τους δαίμονες που κουβαλάει μέσα του και του είναι απαραίτητο να μοιραστεί με κάποιους αυτό το πάλεμα. Η δημοσιοποίηση στην τέχνη είναι ένα απαραίτητο στοιχείο γιατί έτσι ολοκληρώνεται αυτό το εγωπαθές εγχείρημα, με το να μετατρέπεται δηλαδή σε κοινή εμπειρία. Η επιδίωξη αλλαγής των μορφών είναι μέσα σ’ αυτή την προσπάθεια, να διατηρηθεί η δραστικότητα που πρέπει να έχει το έργο, το κείμενο στην περίπτωση αυτή.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΒΑΛΤΙΝΟΣ

Η απουσία του παντογνώστη αφηγητή από το κείμενο, πέρα από την αφηγηματολογική υποδηλώνει και μία πολιτική θέση: ο συγγραφέας αρνείται να μιλήσει εξ ονόματος του άλλου, δηλαδή να προκατασκευάσει το λόγο και τη θέση του υποκειμένου. Δίνει το λόγο απευθείας στο βουβό υποκείμενο της Ιστορίας, διασώζοντας έτσι την ανεπίσημη, βιωματική ιστορία του στη γραφτή. Το μυθιστόρημα γίνεται εδώ έργο μετάδοσης και όχι έργο τέχνης. Η θέση της εξουσίας μένει κενή και ο συγγραφέας ανταμώνει ως ένας ακόμα μέσα στη σειρά αυτών που ακούν και μεταδίδουν.

ΤΖΙΝΑ ΠΟΛΙΤΗ

Η αλήθεια είναι ότι σχετικά με το ιδιαίτερο ύφος κάθε συγγραφέα είχα αναπτύξει μιαν αίσθηση σωστή. Μαθήτευσα σκληρά στο σχολείο των μεγάλων και αφού ανδρώθηκα εκεί, αναζήτησα το χαριτωμένο στο Λουκιανό και το Φιλόστρατο. Κατάλαβα ότι στην τέχνη του λόγου η χάρη δεν είναι το παν. Ο λόγος πρέπει να εμφανίζεται άλλοτε ηδύς, άλλοτε τραχύς, άλλοτε μεγαλοπρεπής και άλλοτε σκληρός, άλλοτε πάλι να χαλαρώνει και να σβήνει απαλά. Με τον καιρό τίναξα από πάνω μου τις αρετές και το ύφος των αρχαίων συγγραφέων. Το λόγο μου κοσμούν οι αρετές όλων. Αν διαβάσει κανείς προσεκτικά τα έργα μου θ’ αναγνωρίσει πολλούς να ξεπηδούν από την ίδια ρίζα. Υπήρξα ένας, συνθεμένος από πολλά σπαράγματα.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΟΥ

Η επιστημονική  συνείδηση του σύγχρονου ανθρώπου έχει μάθει να προσανατολίζεται στις δύσκολες συνθήκες που προϋποθέτει ο κόσμος των «ατελεύτητων πιθανοτήτων» και δεν συγχίζεται από τις «αοριστίες», εφόσον ξέρει να τις λαμβάνει υπόψη και να τις υπολογίζει. Η συνείδηση αυτή έχει από καιρό συνηθίσει στον κόσμο του Αϊνστάιν και της πολυπλοκότητας των υπολογιστικών του μεθόδων. Στο πεδίο όμως της καλλιτεχνικής  αντίληψης η ίδια αυτή συνείδηση συνεχίζει ακόμα να απαιτεί την πιο άξεστη, την πιο πρωτόγονη οριστικότητα που είναι ολοφάνερο ότι δεν θα μπορούσε να είναι αληθινή.

ΜΙΧΑΗΛ ΜΠΑΧΤΙΝ

Η ιστορική φάση των τελευταίων δεκαετιών είναι περισσότερο αβέβαιη, ανασφαλής και πολιτισμικά πλουραλιστική από οποιαδήποτε άλλη. Αυτή τη συνθήκη αντανακλά η σύγχρονη πεζογραφία. Η μεταμυθοπλασία δεν είναι παρά μια απάντηση στο πρόβλημα της αναπαράστασης του χάους και της ρευστότητας.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΩΣΤΙΟΥ